Δευτέρα 4 Νοεμβρίου 2013

Θοδωρής Καλλιφατίδης: Γράμματα στην κόρη μου

  

Θοδωρής Καλλιφατίδης, Γράμματα στην κόρη μου (Γαβριηλίδης)


Τα βιβλία του Θοδωρή Καλλιφατίδη παρουσιάζουν πάντα ενδιαφέρον. Τα θέματα που συνήθως πραγματεύονται είναι η ξενιτιά, η συνακόλουθη νοσταλγία κι η αναπόδραστη μοναξιά, οι προσωπικές σχέσεις, η ερωτική επιθυμία. Η πρωτοτυπία του τελευταίου βιβλίου του έγκειται στο πλαίσιο όπου τοποθετείται η ιστορία. Πρόκειται για ένα επιστολικό μυθιστόρημα, όπου μέσω των πρωτοπρόσωπων ανταποκρίσεων που στέλνει ένας πατέρας στην κόρη του, αναπαριστάται η εξωτερική αλληλουχία των γεγονότων κι η εσωτερική περιπέτεια της εξορίας.  

Πρωταγωνιστής της ιστορίας  είναι ο Οβίδιος, ένας από τους μεγαλύτερους Ρωμαίους ποιητές, το έργο του οποίου αποτελεί και την αιτία εξορίας του από την Ρώμη στους Τόμους της Μαύρης Θάλασσας, με προσωπική διαταγή του Καίσαρα το 8 μ.Χ..

Κάθε επιστολή συνδυάζει με ενδιαφέροντα τρόπο τις αλλαγές και τις συναισθηματικές μεταπτώσεις που βιώνει ο ήρωας, κάνοντας αναδρομές στην προηγούμενη ζωή του στη Ρώμη αλλά και περιγράφοντας άλλοτε συνήθη κι άλλοτε δραματικά επεισόδια από την επαφή του με τους κατοίκους της νέας πατρίδας του.

Ένα απ΄ τα καλύτερα στοιχεία του βιβλίου είναι η σταδιακή μετάβαση από την περιγραφή του νέου τόπου διαμονής υπό το πρίσμα της Ρώμης, στην ανασκόπηση του βίου του στη Ρώμη υπό τη νέα οπτική που του παρέχει η ζωή στον τόπο εξορίας. Οι Τόμοι γίνονται, από προσωρινός τόπος τιμωρίας, η νέα πατρίδα από την οποία ο Οβίδιος ελπίζει πάντα ότι θα φύγει, δίχως αυτό να τον σταματά να δημιουργεί φιλίες και να διερευνά τον τρόπο ζωής και τα έθιμα του νέου τόπου. Το ταξίδι της επιστροφής αναβάλλεται, όπως αναβάλλονται κι οι απόπειρες να γράψει επιστολή ζητώντας την επιείκεια του αυτοκράτορα.

Το πιο αδύναμο στοιχείο ενός γοητευτικού στην σύλληψή του βιβλίου, είναι η απλή και όχι ιδιαίτερα καλοδουλεμένη γλώσσα που κάποιες στιγμές δεν επιτυγχάνει να υποστηρίξει τις έννοιες και τα υπαρξιακά διλήμματα που επιχειρεί να αναλύσει ο Καλλιφατίδης. Η αίσθηση αυτή γίνεται ακόμα πιο έντονη από το γεγονός ότι η ιστορία αφορά τον βίο ενός μεγάλου ποιητή που στοχάζεται πάνω σε μία σειρά από σημαντικά ζητήματα, καθώς και από την ίδια την θεματολογία του βιβλίου που είναι η ξενιτιά, η ταυτότητα του μετανάστη και φυσικά η ξένη γλώσσα που τιθασεύεται με κόπο και αγώνα, έτσι όπως σταδιακά κατακτιέται και η νέα πατρίδα.