Θεόδωρος Γρηγοριάδης, Το μυστικό της Έλλης, Πατάκης
Tο τελευταίο βιβλίο του Θεόδωρου Γρηγοριάδη έχει ως θέμα τον έρωτα μιας μεσήλικης καθηγήτριας γαλλικών, με έναν νεαρότερο παντρεμένο άντρα, στον οποίο προσφέρει γενναιόδωρα, υλικά και συναισθηματικά, δίχως να διαφαίνεται αρχικά ο τρόπος με τον οποίο θα αναπτυχθεί η σχέση τους.
Τα θετικά του νέου βιβλίου του Γρηγοριάδη δεν είναι αμελητέα. Ο χαρακτήρας της κεντρικής ηρωίδας δίνεται πειστικά, κι οι διάλογοι είναι εξαιρετικά ζωντανοί. Η οικονομική κρίση ορίζει το πλαίσιο στο οποίο κινούνται οι ήρωες, δίχως όμως να δημιουργεί προσκόμματα στην πλοκή--ως προς αυτό. 'Το μυστικό της Έλλης' διαφέρει σημαντικά από ανάλογες πρόσφατες απόπειρες συγγραφέων να μιλήσουν για την κρίση, καθόσον ο Γρηγοριάδης επιτυγχάνει να δείξει πώς η οικονομική κατάσταση επηρεάζει τις επιλογές των ηρώων, δίχως όμως να την θέτει στο επίκεντρο της ιστορίας.
Τα μειονεκτήματα όμως του βιβλίου, συγκρινόμενο μάλιστα με προηγούμενα έργα του συγγραφέα, δεν είναι δυσδιάκριτα. Η εξέλιξη της ιστορίας είναι υπερβολικά βραδύς ενώ η πρώτη και, κατά τη γνώμη μου, η μόνη ανατροπή δεν έρχεται πριν τη μέση του μυθιστορήματος. Οι περιγραφές των χώρων και η αφήγηση των επιμέρους καταστάσεων είναι υπεραναλυτικές, όπως συμβαίνει δυστυχώς πρόσφατα κυρίως σε βιβλία διαφορετικού είδους, της λεγόμενης 'γυναικείας λογοτεχνίας'.
Οι λεπτομερείς περιγραφές είναι αναγκαίες και αποκτούν πραγματικό ενδιαφέρον όταν ο συγγραφέας μιλάει για τις εμπειρίες της ηρωίδας στην Αφρική. Υπάρχει όμως λόγος για τις αναλυτικές λεπτομέρειες που δίνονται για τη ζωή της σε μια υποβαθμισμένη συνοικία της Αθήνας πλησίον της Πέτρου Ράλλη, όταν μάλιστα αποδίδουν αρκετά συνηθισμένες αν όχι εντελώς τετριμμένες όψεις της καθημερινής ζωής; Είναι για παράδειγμα, απαραίτητο να αναφέρονται αναλυτικά τα φαγητά που σε διαφορετικές περιπτώσεις καταναλώνουν οι ήρωες; Κατανοώ ότι η μανία με την μαγειρική που έχει τα τελευταία χρόνια κατακτήσει και τη χώρα μας, μπορεί να επηρεάζει τον τρόπο γραφής ροζ αναγνωσμάτων, αλλά δεν είναι αυτό που περιμένει ο αναγνώστης από τα βιβλία λογοτεχνίας. Είναι ένα πράγμα να διαβάζεις για πειστικούς, αληθοφανείς, οικείους χαρακτήρες κι είναι τελείως διαφορετικό να έχεις την αίσθηση ότι παρακολουθείς απογευματινό σήριαλ.
Η κόπωση του Γρηγοριάδη που είχε ήδη διαφανεί στο προηγούμενο βιβλίο του είναι ακόμα εντονότερη στο 'Μυστικό της Έλλης', εξηγώντας ίσως και τα ποικίλα εκφραστικά ατοπήματα, όπως η περιγραφή μιας «ευτραφούς πέτρας». Είναι νομίζω κρίμα, πραγματικά σοβαροί λογοτέχνες, οδηγούμενοι ίσως από άγχος να βγάλουν στην αγορά άλλο ένα βιβλίο, να μην δίνουν στον εαυτό τους τον απαραίτητο χρόνο επεξεργασίας που απαιτεί η καλή λογοτεχνία--τη λογοτεχνία που περιμένουν από καλούς συγγραφείς, οι σταθεροί αναγνώστες τους.
Ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης μας έχει δώσει αξιόλογα έργα στο παρελθόν (Ο αρχαίος Φαλλός, Το Παρτάλι, Ο χορευτής στον Ελαιώνα, Χάρτες κ.ά.) και ελπίζω ότι το ίδιο θα συμβεί και στο μέλλον--δυστυχώς 'Το μυστικό της Έλλης' δεν ανήκει σε αυτή την κατηγορία.
Τα θετικά του νέου βιβλίου του Γρηγοριάδη δεν είναι αμελητέα. Ο χαρακτήρας της κεντρικής ηρωίδας δίνεται πειστικά, κι οι διάλογοι είναι εξαιρετικά ζωντανοί. Η οικονομική κρίση ορίζει το πλαίσιο στο οποίο κινούνται οι ήρωες, δίχως όμως να δημιουργεί προσκόμματα στην πλοκή--ως προς αυτό. 'Το μυστικό της Έλλης' διαφέρει σημαντικά από ανάλογες πρόσφατες απόπειρες συγγραφέων να μιλήσουν για την κρίση, καθόσον ο Γρηγοριάδης επιτυγχάνει να δείξει πώς η οικονομική κατάσταση επηρεάζει τις επιλογές των ηρώων, δίχως όμως να την θέτει στο επίκεντρο της ιστορίας.
Τα μειονεκτήματα όμως του βιβλίου, συγκρινόμενο μάλιστα με προηγούμενα έργα του συγγραφέα, δεν είναι δυσδιάκριτα. Η εξέλιξη της ιστορίας είναι υπερβολικά βραδύς ενώ η πρώτη και, κατά τη γνώμη μου, η μόνη ανατροπή δεν έρχεται πριν τη μέση του μυθιστορήματος. Οι περιγραφές των χώρων και η αφήγηση των επιμέρους καταστάσεων είναι υπεραναλυτικές, όπως συμβαίνει δυστυχώς πρόσφατα κυρίως σε βιβλία διαφορετικού είδους, της λεγόμενης 'γυναικείας λογοτεχνίας'.
Οι λεπτομερείς περιγραφές είναι αναγκαίες και αποκτούν πραγματικό ενδιαφέρον όταν ο συγγραφέας μιλάει για τις εμπειρίες της ηρωίδας στην Αφρική. Υπάρχει όμως λόγος για τις αναλυτικές λεπτομέρειες που δίνονται για τη ζωή της σε μια υποβαθμισμένη συνοικία της Αθήνας πλησίον της Πέτρου Ράλλη, όταν μάλιστα αποδίδουν αρκετά συνηθισμένες αν όχι εντελώς τετριμμένες όψεις της καθημερινής ζωής; Είναι για παράδειγμα, απαραίτητο να αναφέρονται αναλυτικά τα φαγητά που σε διαφορετικές περιπτώσεις καταναλώνουν οι ήρωες; Κατανοώ ότι η μανία με την μαγειρική που έχει τα τελευταία χρόνια κατακτήσει και τη χώρα μας, μπορεί να επηρεάζει τον τρόπο γραφής ροζ αναγνωσμάτων, αλλά δεν είναι αυτό που περιμένει ο αναγνώστης από τα βιβλία λογοτεχνίας. Είναι ένα πράγμα να διαβάζεις για πειστικούς, αληθοφανείς, οικείους χαρακτήρες κι είναι τελείως διαφορετικό να έχεις την αίσθηση ότι παρακολουθείς απογευματινό σήριαλ.
Η κόπωση του Γρηγοριάδη που είχε ήδη διαφανεί στο προηγούμενο βιβλίο του είναι ακόμα εντονότερη στο 'Μυστικό της Έλλης', εξηγώντας ίσως και τα ποικίλα εκφραστικά ατοπήματα, όπως η περιγραφή μιας «ευτραφούς πέτρας». Είναι νομίζω κρίμα, πραγματικά σοβαροί λογοτέχνες, οδηγούμενοι ίσως από άγχος να βγάλουν στην αγορά άλλο ένα βιβλίο, να μην δίνουν στον εαυτό τους τον απαραίτητο χρόνο επεξεργασίας που απαιτεί η καλή λογοτεχνία--τη λογοτεχνία που περιμένουν από καλούς συγγραφείς, οι σταθεροί αναγνώστες τους.
Ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης μας έχει δώσει αξιόλογα έργα στο παρελθόν (Ο αρχαίος Φαλλός, Το Παρτάλι, Ο χορευτής στον Ελαιώνα, Χάρτες κ.ά.) και ελπίζω ότι το ίδιο θα συμβεί και στο μέλλον--δυστυχώς 'Το μυστικό της Έλλης' δεν ανήκει σε αυτή την κατηγορία.
