Γιώργος Συμπάρδης, Υπόσχεση γάμου (Μεταίχμιο, 2011).
Πολλοί είναι αυτοί που θέλουν να αφηγηθούν μια ιστορία, αλλά λίγοι όσοι μπορούν να το κάνουν καλά. Ένα στοιχείο κάθε πετυχημένης ιστορίας είναι οι καλές περιγραφές. Ο Γιώργος Συμπάρδης αποδίδει άριστα το περίγραμμα των ηρώων του, φτιάχνοντας μια πολύ ωραία τοιχογραφία με το πώς δείχνουν και πώς περνούν οι ήρωες το χρόνο τους: μαθαίνουμε τι παπούτσια φοράνε, με τι αφρόλουτρο πλένονται, αν πιάνουν τα μαλλιά τους κότσο ή αλογοουρά, τι έφαγαν το βράδυ και με τι ξεκίνησαν το πρωινό τους, που τους πάει ο Ηλεκτρικός, και από τους φέρνει το ταξί -με πλήρη σχεδόν καταγραφή των σχετικών διευθύνσεων και επιλεγμένων διαδρομών. Χάρη στην εξαιρετική παρατηρητικότητα και την εκφραστική ικανότητα του συγγραφέα, ο αναγνώστης αισθάνεται ότι παρελαύνει εμπρός του στην κάθε του λεπτομέρεια ο καθημερινό βίος ανθρώπων που μοιάζουν γνώριμοι, ίσως και οικείοι. Η αίσθηση οικειότητας είναι και αυτό που ωθεί τον αναγνώστη να μην εγκαταλείψει το ευμεγέθες βιβλίο του Συμπάρδη, παρά την κόπωση που μπορεί να δημιουργούν οι μακροσκελείς περιγραφές κοινότοπων εμπειριών.
Αυτό που λείπει όμως από το άθροισμα για να συμπληρωθεί το λογοτεχνικό σύνολο, είναι ακριβώς αυτό που θα έπρεπε να βρίσκεται εντός του περιγράμματος ώστε να δημιουργηθούν ολοκληρωμένοι χαρακτήρες: τα κίνητρα, οι συλλογισμοί, το πώς διαμορφώθηκε η προσωπικότητά των ηρώων, σε ποιες αιτίες οφείλεται η δράση ή η αδράνειά τους. Το αποτέλεσμα είναι να έχουμε εξαντλητικές περιγραφές της συμπεριφοράς των ηρώων από έναν παρατηρητή ο οποίος μοιάζει να μην έχει πρόσβαση στις σκέψεις και τα συναισθήματά τους, που σε μικρό ή μεγάλο βαθμό παραμένουν μυστήριο για τον αναγνώστη.
Ενδεικτικό παράδειγμα η μορφή της Όλγας, που ενώ απασχολεί σε αρκετά κεφάλαια τον συγγραφέα, ξαφνικά εξαφανίζεται ενώ οι δορυφόροι της παραμένουν -έτσι δεν μαθαίνουμε ποτέ γιατί ενεργεί όπως ενεργεί σε σχέση με τον σύζυγο και τον πεθερό της. Επιπρόσθετα, ο κεντρικός ανδρικός χαρακτήρας, ο Ζαχαρίας, εμφανίζεται κυρίως μέσα από τα βλέμματα των γυναικών που τον περιβάλλουν, παραμένοντας ως το τέλος αφηγηματικά αδύναμος και χαρακτηριολογικά λειψός.
Η αφήγηση είναι αβαθής, καθώς στην αδιάκοπη ροή της φαίνεται πως δεν προφταίνει να ανακοπεί κάπου, να συγκεντρωθεί αλλού, ώστε να σταθεί για λίγο το βλέμμα τού αναγνώστη στο χαρακτήρα των ηρώων και να βαθύνει η σκέψη του στα όσα γίνονται. Σε ορισμένες περιπτώσεις όπου ο συγγραφέας αποπειράται ξαφνικά να επεξηγήσει τους λόγους πίσω από την συμπεριφορά των ηρώων του, επιβεβαιώνεται η αίσθηση ότι στην πλειονότητά τους οι περιγραφές των προηγηθέντων γεγονότων ήταν πολύ ευχάριστες, αλλά επιφανειακές.
Παρόλο που το θέμα έχει ενδιαφέρον, η γλώσσα είναι πολύ καλή, και τα νοήματα που αντλεί ο έμπειρος αναγνώστης είναι αξιόλογα, συμβαίνει το φαινομενικά παράδοξο, η εξαντλητική συσσώρευση επιτυχημένων εξωτερικών περιγραφών να δημιουργεί ένα βιβλίο με πολλούς ήρωες, αλλά με κανέναν ολοκληρωμένο λογοτεχνικό χαρακτήρα. Αυτή τουλάχιστον είναι η αίσθηση που αποκόμισα εγώ.
